De kernwapens in onze wereld

In navolging van de sancties die de VN Veiligheidsraad onlangs heeft opgelegd aan Iran omdat het geen duidelijkheid geeft over de doeleinden van zijn atoomprogramma heb ik besloten om mijn mening hieromtrent neer te schrijven op deze blog.

In een wereld met kernwapens is het onmogelijk om oorlog te voeren zoals dat honderd jaar geleden kon. Oorlogsvoering met machinegeweren en tanks was reeds een grote verandering ten opzichte van voorheen. Maar sinds de atoombom zijn intrede gemaakt heeft, is het niet langer mogelijk om ten tijde van oorlog met de sterkst mogelijke wapens aan te treden. De verwoestende kracht en de onvoorzienbare gevolgen van de atoombom zorgen ervoor dat het niet beschouwd kan worden als een legitiem wapen. Dat zorgt natuurlijk voor problemen als een bepaalde organisatie of een bepaald land dat anders ziet. En laat dat nu net de hedendaagse problematiek zijn. De hele heisa rond het atoomprogramma van Iran gaat over niets anders dan deze probleemstelling. Iran zelf beweert dat haar atoomprogramma enkel burgerlijke doeleinden beoogt, wat natuurlijk ook niet uitgesloten is. De schrik zit er echter bij vooral de Amerikanen, maar ook bij Irans buurlanden, in dat Iran ook aan een atoombom zal werken. Op zich niet zo’n gek idee, aangezien Israël, toch niet bepaald een bondgenoot van Iran, ook beschikt over dergelijke wapens. Is het dan niet normaal dat een land zichzelf gelijk wil bewapenen met zijn tegenstanders?

Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog is er nooit meer een atoombom gebruikt. De Verenigde Staten zien echter Iran in staat daar verandering in te brengen wanneer het daar de kans toe krijgt. Toegegeven, de Iraanse autoriteiten hebben wel meer dan één keer gezegd dat ze graag Israël van de kaart zouden vegen. Dan vraag ik me af of het niet hypocriet is dat net het land met de meeste atoomwapens andere landen wil verbieden om nog maar te beginnen aan een atoomprogramma. De huidige filosofie achter kernwapens, namelijk “de enige reden waarom er geen kernwapens gebruikt worden, is het bestaan van kernwapens”, denkt dat geen enkel land een atoombom durft te gebruiken omdat de mogelijkheid bestaat dat ze dan zelf aangevallen zullen worden door een, waarschijnlijk grotere, kernaanval. Zodoende is het dom om eenzijdig alle kernwapens te verwijderen. We kunnen de VS dus niet verwijten dat ze nog steeds over atoombommen beschikken, ze kunnen er de nodige diplomatieke druk mee uitoefenen. Maar als je deze filosofie doortrekt moet je ook concluderen dat het onwaarschijnlijk is dat Iran haar atoomwapens zou gebruiken moest ze er hebben. Het zou gezien de vijandige relatie met Israel echter wel eerlijker zijn om ook over zulks diplomatiek wapen te beschikken.

Een andere vraag die we ons kunnen stellen is of de VS zich wel in een gerechtigde situatie bevinden om kritiek te uiten op het kernprogramma van Iran. Zij doen dat onder het motto van de wereldvrede. Maar vormt Iran wel zoveel gevaar voor wereldvrede en zijn de VS misschien zelf niet een gevaarlijkere instantie? Laten we niet vergeten dat Amerika tot nog toe het enige land is dat daadwerkelijk een atoomwapen gebruikt heeft. Het heeft daarmee ontzettend veel burgerslachtoffers gemaakt en zich zo, in mijn ogen, bezondigd aan oorlogsmisdaden. De VS eigent zichzelf het recht toe om te mogen beslissen wie er al dan niet mag beschikken over een kernarsenaal, maar tegelijkertijd voeren ze zelf op meerdere plaatsen oorlog. De oorlog in Irak kan men moeilijk als rechtvaardig bestempelen en de praktijken die zich daar (en bij uitbreiding op Guantanamo Bay) hebben afgespeeld zijn alles behalve lovend voor de geciviliseerde Westerse beschaving die de VS wil zijn. Momenteel dreigt de VS zelfs om militair in te grijpen in Iran indien men dat nodig acht. De reden? Vrede! Veel absurder kan ik het me niet voorstellen. Het is hoog tijd dat men in de VN eens begint te bezinnen over de rol die bepaalde landen nog mogen spelen in de hedendaagse wereld. Elk land zou zelf over zijn eigen lot moeten kunnen beslissen en geen enkel land heeft het recht daar preëmptief iets aan te willen doen. Onder leiding van Bush Jr. zijn de oorlogen in Irak en Afghanistan begonnen en momenteel zit Obama er nog steeds mee. Hij is zelfs genoodzaakt extra troepen naar Afghanistan te sturen omdat de oorlog daar nog ver van gewonnen is. Oorlog is niet meer wat het geweest is. Totale verwoesting is een alternatief geworden, het ultieme wapen in zekere zin zelfs. Maar te rechtvaardigen is het niet. Het lijkt me dus duidelijk dat men in de VS eens goed moet gaan nadenken of ze nog wel in hun recht zijn om overal zomaar binnen te vallen en daar honderden, al dan niet duizenden, slachtoffers te maken en dan nog niet de oorlog definitief te kunnen winnen.

Nu, wat denk ik zelf over deze kwestie? Vind ik dat Iran het recht moet hebben om aan een atoombom te werken? Deze vraag kan ik echter enkel met een tweezijdig antwoord beantwoorden. Enerzijds ben ik er absoluut tegen, aangezien ik vind dat geen enkel land of eender welke organisatie het recht zou mogen hebben om een atoombom te hebben. In realiteit zien we echter dat dat lang niet het geval is. De grote wereldmachten hebben allemaal hun eigen kernwapens. Zodoende is ook Iran ook in haar recht als het aan een eigen arsenaal zou willen werken. We mogen geen onderscheid maken tussen de VS en haar bondgenoten en de zogenaamde vijanden daarvan.

De aarde aan de kolenkachel

Veel is gezegd en bijna evenveel is geschreven over de fameuze opwarming van onze geliefde aarde. Maar wat moet je geloven, welke gevolgen heeft het concreet voor ons en zijn er oplossingen?

Iedereen kan duidelijk zien dat de aarde opwarmt, onze aarde geeft ons meer dan genoeg aanwijzingen. Sinds het begin van de 20ste eeuw is de gemiddelde temperatuur op aarde zeer fel beginnen stijgen. Laat het duidelijk zijn dat dit door het immens groeiende verbruik van fossiele brandstoffen komt. Dit brengt ons trouwens bij de discussie over kernenergie, maar dat houden we voor een andere keer.

Bij de opwarming van de aarde stijgt de gemiddelde temperatuur, dit betekent dus niet dat het ook in onze regionen warmer zal worden. Integendeel zelfs, de aarde warmt op aan de polen. Dit brengt, zoals iedereen ondertussen weet, met zich mee dat de ijskappen zullen smelten en het zeeniveau zal stijgen. Dit lijkt een jobje voor onze bovenste beste buurlanders, zou je denken.
 
Grote delen van Nederland liggen namelijk nu al onder het zeeniveau. Nederland heeft dit probleem opgelost door de befaamde deltawerken (zie foto), gigantische dammen die Zeeland, Zuid Holland en West Brabant afschermen en beschermen tegen de zee.
Die lijken het nog steeds prima te doen en kunnen bijna een wereldwonder genoemd worden.

Maar dit neemt het probleem niet weg, want de opwarming van de aarde bedreigt ons fragiele ecosysteem. Er zijn natuurlijk nog veel meer problemen dan enkel de stijging van de zeespiegel. Verwacht wordt dat er in onze regionen een toename van neerslag in de winter zal komen. De klimaatverandering zal zorgen voor een afname in landbouwactiviteit in het Midden-Oosten en India, verspreiding van ziektes zoals malaria, een globaal zoetwatertekort, verdere afname van de ozonlaag en ga zo maar verder.

 
Er is dus meer nodig dan een oplapmiddel. De enige oplossing om de opwarming van de aarde tegen te gaan is een geheel ander consumptiegedrag dan we nu gewend zijn. De alsmaar stijgende vraag naar fossiele energie sinds het begin van de twintigste eeuw is het grootste probleem. En met landen als China en India, die niet kunnen wachten om eveneens het westerse consumptiepatroon over te nemen, lijkt het ergste nog niet achter de rug. Al is er mogelijk één troostende factor: de eindigheid van de fossiele brandstoffen. De wereldvoorraden van fossiele brandstoffen zijn beperkt, zelfs beperkter dan je denkt als je rekening houdt met het principe van piekolie. In het kort betekent dit dat een oliebron maar voor goed de helft kan ontgonnen worden. Vanaf een bepaald punt in de ontginning van een oliebron, kost het meer energie om de olie boven te halen dan dat geproduceerd kan worden met die olie. Hetzelfde geld voor de wereldgasvoorraad en zelfs het uranium dat gebruikt wordt om kerncentrales draaiende te houden is ook niet oneindig.

Op een gegeven moment zal er dus geen fossiele energie meer mogelijk zijn en moet men wel overschakelen op alternatieve energie. Er zijn alternatieven zoals wind-, water- en zonne-energie en er zijn landen die al voor een groot deel onafhankelijk zijn van fossiele energie. Noorwegen is al grotendeels voorzien door zijn eigen waterenergiecentrales. Natuurlijk heeft niet elk land de luxe van zoveel natuurlijke water- en/of windkracht, dus zal er nog veel onderzoek moeten gebeuren voor de voorraden op een dag helemaal uitgeput zijn en we zonder alternatief zitten.

Verbeter de wereld en laat ons vooral bij onszelf beginnen, dus zet de verwarming om te beginnen al een paar graden lager, trek een trui aan en ga met de fiets naar de slager.

Of laat 'de rest' het maar doen...

Vespa, Mini’s en onze facebookmaatschappij

Besparingen van miljoenen euro's op ons aller onderwijs, verhoging van het inschrijvingsgeld, een buskaart die plots wel betaald moet worden… De student van voorheen had een uitgesproken mening. Maar net zoals de Vespa's, de Mini Coopers, de auto's in het algemeen al hun karakter verliezen, zo gaat het ook met de student. Alle mening en rebelsheid van vandaag de dag zit vervat in ontelbaar veel facebookgroepen en een heel beperkt aantal zonderlingen die sporadisch de straat op komen. Hoe komt het dat vandaag de dag alles er zo laks aan toe gaat?

Het standaardiseren van internet (bijv. iedereen zijn ‘persoonlijke homepage’ lijkt wel wit en blauw te zijn, een prikbord en een infokader te bevatten) maakt informatie delen zo laagdrempelig dat iedereen die zijn gedacht kwijt wil, dat ook kan. Fantastisch, maar intussen neemt het ook heel wat van onze creativiteit weg en daarmee ook een groot deel van onze energie (want deze twee werken uiteraard synergetisch).

Bedrijfsleiders, regeringsleiders moeten deze evolutie fantastisch vinden: alle woede vanwege door hen aangebracht onrecht wordt gekanaliseerd door facebook en andere ‘one click ducts’ als ik dat in alle zogenaamde vrijheid mag zeggen. Zo krijgt iedereen het gevoel geëngageerd te zijn, maar is tegelijk alle druk van de ketel want deze kanalen leiden in het overgrote deel van de gevallen recht naar de zee en zeker niet naar een stuwdam. “Get up, click once: click once for your rights!” doet er dus bijzonder weinig toe en laten we in al onze luiheid daar toch niet aan toegeven.

Hic et Nunc beschouwingen: Vrijheid en verantwoordelijkheid.

Vorige keer hebben we besloten met de gevleugelde woorden van Erasmus, “Het is verkeerd om als kinderen te blijven vasthouden aan de letter en niet op te groeien tot de vrijheid van de geest”. Welnu, gaarne zou ik mij bij deze gelegenheid willen storten op problemen die in de tuin des overvloeds van het concept ‘vrijheid’ weelderig tieren. Meerbepaald of er inderdaad wel zoiets bestaat als vrijheid en of zij opgewassen kan zijn tegen de geest van Laplace.

Voor de mensen onder ons niet bekend met dit Laplaciaans doctrine, even een summiere metafrase. Laplace meende te poneren dat de contemporaine wereld waarin wij allen gezellig vertoeven een effect is dat voortkomt uit de voorafgaande geschiedenis van deze werkelijkheid, en ook een oorzaak is voor de werkelijkheid die nog komen zal. Hieruit concludeerde hij dat indien er een entiteit bestaat die alle krachten die de werkelijkheid sturen en hun effecten daarop kent, deze entiteit in staat is om zowel het heden, het nu, als de toekomst te kennen. Dit kunnen we bijgevolg omschrijven als een causaal determinisme, een soort lotsbepaling zo u wil. Alles wat u nu op dit eigenste moment bezigt, zijnde het lezen van dit artikel, speelt zich af zonder dat u daar autonoom in zou zijn. U zou dit artikel lezen, niet omdat u het leuk, interessant of goed geschreven vindt, maar omdat de krachten die de natuur zonder versagen verderstuwen u daartoe hebben geboden.

Natuurlijk zijn velen onder u het intuïtief met Laplace oneens, sierlijk als het u maakt gelooft u natuurlijk allen in de vrijheid van de geest. Maar is uw geloof wel eendrachtig ? Bent u er van overtuigd dat u niet op twee paarden wedt ? Velen onder u zullen namelijk geloven in de empirische wetenschap in al zijn mogelijke vormen, deze hedendaagse mechanistische herrijzenis van de Messias spiegelt u een paradijs voor. Wanneer we de natuur voldoende onderkennen, kunnen wij ze navigeren, als waren wij zelf de man met de baard die te kaperen vaart met zijn jacht. Aldus luidt haar oorverdovend mantra. Maar voor de geest is ons vervoermiddel in dit geval veeleer een stuurloze reddingssloep, zwalpend op woeste baren, halsreikend wachtende om gered te worden. Helaas zal zij de naarstige tocht niet handhaven en in de diepte teloorgaan indien wij de geest van Laplace blijven naar voor schuiven in onze blijkbaar eindeloze queeste naar vooruitgang en controle. Vroeg of laat stoten wij op onszelf, en dat is het begin van de Apocalyps.

Indien wij ter onzer grote spijt zouden moeten erkennen dat wij gedetermineerd waren zou dit verstrekkende gevolgen hebben. De menselijke verantwoordelijkheid, die onze basis is voor het onderscheid tussen goed en kwaad, voor onze hedendaagse samenleving, zou eeuwig zoek zijn. Niet langer kunnen er maatregelen worden genomen tegen acties van schadelijke aard, zij voeren immers enkel hun gedetermineerde aard uit en de actor treft bijgevolg nooit nog schuld. Chaos worde ons deel en verloren achten zij zich die nimmer over een keuze beschikken. Laat ons dus een revaluatie der hedendaagse normen naar voor schuiven en trachten de vrijheid te vrijwaren door haar lof te bezingen als waren wij in een Griekse tragedie.

U hebt zelf gekozen dit artikel te lezen, een ware held is namelijk altijd vrij…

V-dag

L.S.

Vandaag, acht mei, is het V-dag. Bevrijdingsdag. Victory in Europe Day. Op verschillende plaatsen, onder andere in Turnhout, maar ook in Brussel aan het Graf van de Onbekende Soldaat, werd 65 jaar bevrijding herdacht. Opvallend weinig hoor je daar over de rol van Rusland. Nochtans zorgde het Rode Leger voor 85 % van alle Duitse verliezen. In totaal vernietigde het Rode Leger 607 van de 783 aan oorlogsfronten ingezette Duitse divisies. Niet voor niets stierven er 26,6 miljoen Sovjetmensen in die "Grote Vaderlandse Oorlog". Je hoort ook zo weinig over de 200 000 Belgen die in het ondergrondse verzet gingen en door sabotagedaden de Duitse oorlogsmachine meermaals dwarsboomden en de vlam van de hoop levend hielden. Of ja, Koppen zond onlangs nog een korte reportage uit over collaboratie en verzet. Maar in het algemeen hoor je in verhouding toch maar weinig over dát verzet.
Nee, de Sovjet-Unie was uiteraard niet de hemel op aarde. Ja, de partizanen hebben ook mensen omgelegd. Maar desalniettemin hebben zij ook hun noodzakelijke bijdrage aan de overwinning op het fascisme geleverd.
Zulke dingen zouden wel wat meer onder de aandacht mogen komen.

één mei

L.S.

De Standaard stelde gisteren de vraag: "is 1 mei nog van deze tijd?" Er werd blijkbaar slechts een select clubje mensen ondervraagd en de antwoorden zijn vaak nogal voorspelbaar. Een kleine samenvatting:

Zelfverklaard socialist Jannie Haek (gedelegeerd bestuurder NMBS) woont vandaag geen 1-meiviering bij: "Het ligt niet in mijn karakter om massabijeenkomsten op te zoeken". Nochtans hecht Haek wel veel belang aan de dag van de arbeid: "Ik zou zaterdag een socialistisch pleidooi willen horen voor écht ondernemerschap. Voor échte ondernemers, die beseffen dat hun personeelsleden hun grootste troef en kapitaal zijn en die respect oproepen bij hun medewerkers."

     Michel van Hemele (managing partner van Essensys) hecht ook veel belang aan een dag waarop hulde wordt gebracht aan de werkende mensen. Maar hij ergert zich wel aan de vakbonden: "Altijd opnieuw die confrontatiestrategie, van ‘wij het werkvolk' tegen ‘zij, de kapitalisten'. Wake up! Dit is de 21ste eeuw..."  

     Paul de Grauwe (professor economie aan da KUL) heeft naar eigen zeggen respect voor mensen die emotioneel geraakt worden door 1 mei, maar de politieke relevantie van de dag van de arbeid beduidt volgens hem niet veel meer, tegenwoordig draait 1 mei "de nostalgie en de romantiek van het gezellig samenzijn onder gelijkgezinden".

     Ook Mia de Vits (s.pa) vindt vandaag een belangrijke dag, het is immers 125 jaar geleden dat haar partij werd opgericht. Het is volgens haar ook een mooie dag om het sociaal woelige verleden te herdenken: "Voor jongeren is het goed om even stil te staan bij de sociale strijd die gevoerd werd door hun voorgangers en aan de lange weg van vooruitgang die is afgelegd. Veel sociale ellende is verdwenen. De sociale zekerheid vangt op wie uit de boot is gevallen, de werkomstandigheden zijn flink verbeterd". En het is natuurlijk een mooie gelegenheid om propaganda te voeren voor de komende verkiezingen.

     Voor Meryame Kitir (eveneens s.pa) is 1 mei een gezellige dag om samen te komen en nostalgisch te doen, "een feestdag waarop je veel kameraden uit de vakbond, het ziekenfonds en de partij tegelijk ontmoet" en "een traditie om te koesteren". Maar ook meer dan dat: "Veel mensen zijn hun werk kwijt. Sommige politici vergeten dat wel eens, maar het is nog altijd economische crisis." "Werkgelegenheid. Werk vinden of werk behouden. Daar liggen de mensen wakker van. Niet van het geruzie in Brussel over het BHV-dossier."

     Een realiteit die Rudi Kennes (ABVV-afgevaardigde Opel Antwerpen) maar al te goed kent. "De eerste en enige boodschap moet zijn dat de mensen werk willen. Een job voor iedereen." Daarom moet 1 mei voor hem in de eerste plaats een dag van strijd zijn. "Want wie vecht, kan misschien de strijd verliezen. Maar wie niet vecht, heeft altijd verloren."

Zo denkt ook Rudy De Leeuw erover. Want de strijd is nog niet gestreden. En wat verworven is, moet ook nog verdedigd worden, want "de crisis kan geen reden zijn om sociale achteruitgang door te voeren."

Volgens sommigen is 1 mei dus een voorbijgestreefd nostalgisch concept. Het valt op dat diegenen die meer met de gevolgen van de economische crisis te maken hebben daar vaak anders over denken. Zij lijken eerder te zeggen (zoals eertijds De Stem des Volks zong): "een dag is 't van vreugde, een dag is 't van strijd, een dag aan 't ontwaken der volkeren gewijd, een dag van verzet voor geknechten".
     Wie wat verder rondsnuffelt op de website van De Standaard, komt te weten dat de tijden er inderdaad niet rooskleurig uitzien. Sinds januari 2009 zijn er immers helasiter al 41 931 naakte ontslagen gevallen: een trieste score. En intussen wordt er maar bespaard op alles en nog wat. Zo betalen de gewone mensen voor de crisis in een land waar 2% van de bevolking 32% van de rijkdom in handen heeft.

     Maar herverdeling en sociale rechtvaardigheid, daar mag je vandaag de dag natuurlijk niet over nadenken. Dan wordt je verteld dat je realistisch moet blijven. Net zoals men de mensen een eeuw geleden vertelde dat ze realistisch moesten blijven toen ze streden tegen de kinderarbeid, voor een achturenwerkdag, voor stemrecht, voor talrijke sociale verworvenheden… Achteraf gezien allemaal realistische eisen, maar daar is misschien echt politieke moed voor nodig. En in crisistijd is het voor politici die carrière willen maken blijkbaar voordeliger om over communautaire problemen te blijven ruziën, in plaats van gedurfde beslissingen te nemen. Zoals altijd al zal het weer aan de gewone mensen zijn om zelf voor hun belangen te strijden.

Daarom wens ik aan iedereen een strijdbare 1 mei toe!